Światowy dzień liczby pi - 14 marca

2015-01-05

Dlaczego właśnie w tym dniu? Dzień liczby  - 3,14 przypada zawsze 14 marca, a wiąże się to z pierwszymi cyframi jej rozwinięcia: 3 jak marzec i 14 jak czternasty dzień marca. Liczba ta łączy w sobie dwie dziedziny myśli ludzkiej pozornie bardzo odległe, poezję i matematykę. Według wielu liczba  odpowiedzialna jest za ład we Wszechświecie. Z liczbą  związana jest także poetycka zabawa polegająca na układaniu wierszy, w których liczby liter kolejnych słów są identyczne z zajmującymi to samo miejsce cyframi w rozwinięciu tej liczby. Wiele jest wierszy i tekstów poświęconych ludolfinie. 


Kazimierz Cwojdziński pisał: (pisownia wiersza dawna) 
Kuć i orać 
w dzień zawzięcie,
bo plonów
niema bez trudu.
Złocisty szczęścia okręcie
kołyszesz....
Kuć.
My nie czekajmy cudu.
Robota.
To potęga ludu.
O popularności tej liczby świadczy m.in. fakt, że była inspiracją dla reżysera filmu "Requiem dla snu" - Darrena Aronofskiego, który nakręcił w 1998 roku film pt. "Pi".

Liczba , wyrażająca zawsze stałą wartość stosunku obwodu koła do jego średnicy znana jest ludziom od bardzo dawna. W Biblii w Księdze Królewskiej (7, 23) oraz w Drugiej Księdze Kronik (4, 2) w opisie Świątyni Jerozolimskiej, jaką wznosił Salomon znaleźć można stwierdzenie, że uczynił onmorze też lane na dziesięć łokci od brzegu aż do brzegu, okrągłe w koło; pięć łokci miało wzwyż, a sznur na trzydzieści łokci otaczał okrąg jego. Chodzi o zbiornik wodny w kształcie koła. Z opisu wynika, że wartość  wynosi tu 3. 

Archimedes żyjący w III wieku przed Chrystusem oszacował  z dokładnością dwóch miejsc po przecinku stosując metodę wykorzystującą zależności geometryczne. Chiński matematyk Zu Chongzhi podał około roku 500 przybliżenie 355/113, które przez 1000 lat było najlepszym oszacowaniem.
Dzisiejsze przybliżenia liczby  sięgają kilkudziesięciu miliardów miejsc po przecinku.

Obchody liczby  wiążą się też z dwiema ważnymi rocznicami!

W tym dniu są urodziny Alberta Einsteina (1879 r) jednego z największych fizyków-teoretyków naszych czasów, twórcy szczególnej i ogólnej teorii względności, a także współtwórcy kwantowo-korpuskularnej teorii światła 
W tym dniu urodził się także znakomity polski matematyk Wacław Sierpiński (1882 r.). Pozostawił olbrzymi dorobek naukowy, obejmujący, poza wieloma książkami, 724 prace i komunikaty, 113 artykułów i 13 skryptów. Prace te dotyczyły teorii liczb, analizy matematycznej, ogólnej i deskryptywnej teorii mnogości, topologii mnogościowej, teorii miary i kategorii oraz teorii funkcji zmiennej rzeczywistej. Szczególne znaczenie mają jego prace na temat pewnika wyboru i hipotezy continuum. Był jednym z twórców polskiej szkoły matematycznej.

Wiele szkół, a także instytucji, stara się uczcić ten dzień w specjalny sposób. Informacje o historii liczby  oraz propozycje dydaktyczne można znaleźć m.in. na stronach internetowych:



Zachęcamy do samodzielnego poszukiwania ciekawostek o historii liczby  i sposobach uczczenia tego dnia. Może warto zaprezentować w szkole inscenizację wg pomysłu Bożeny Prystupy, a opisanej w książeczce: Inscenizacje matematyczne: Historia liczby 
Polecamy też cykl artykułów Witolda Więsława w czasopiśmie Matematyka.

Zapraszamy do podzielenia się swoimi pomysłami w ramach Internetowego Magazynu Dydaktycznego. Najciekawsze pomysły nagrodzimy książkami matematycznymi.

Wróć do listy